Nie ścigam się z nikim. Zegar w telefonie i tak jest moim najwierniejszym rywalem. Dziś wygrać oznacza dojechać bez nerwów, w równym tempie i bez niespodzianek. „Elektromobilność” bywa słowem, które brzmi jak folder inwestycyjny, ale na ścieżce rowerowej to po prostu cisza w miejscach, gdzie kiedyś była benzyna.
Rano miasto jeszcze śpi, ale smog nie. Wisi nisko, jakby ktoś rozpiął ciężką kotarę nad pasami i przystankami. Otwieram drzwi klatki schodowej, pod pachą niosę kask, a pod stopą – składaną platformę, która waży mniej niż niejedna torba z zakupami. Klik. Zatrzask rączki. Klik. Światło przód. Gdy ruszam, czuję, jak ulica przesuwa się pod kołami nie w rytmie korka, lecz w rytmie oddechu. Miejskie dźwięki—szum liści, warkot autobusu, pojedynczy klakson—rozciągają się w tło, a ja jadę po własnej linii melodii. To nie jest ucieczka. To jest odzyskanie.
Nie ścigam się z nikim. Zegar w telefonie i tak jest moim najwierniejszym rywalem. Dziś wygrać oznacza dojechać bez nerwów, w równym tempie i bez niespodzianek. „Elektromobilność” bywa słowem, które brzmi jak folder inwestycyjny, ale na ścieżce rowerowej to po prostu cisza w miejscach, gdzie kiedyś była benzyna. Pedały roweru obok kręcą się jak metronom, a mój kciuk dotyka manetki delikatniej niż klawiszy w windzie. Prędkość? W mieście to kategoria grzeczności, nie sportu.
Ktoś powie: moda. Ktoś inny: zabawka. A ja odpowiem: arytmetyka. Trzy kilometry w gęstych godzinach to na kołach UTO osiem, może dwanaście minut przewidywalności. Po drodze nie „omijam korków”, tylko nie wytwarzam kolejnego. To subtelna różnica w perspektywie: nie próbuję przepchać się przez żyłę wiecznie zatkaną samochodami; wybieram kapilary—szlaki tak ciche, że słychać własne myśli. Mój ulubiony prowadzi przez zieleń między blokami, gdzie asfalt jest gładki jak rozciągnięta wstążka. Słychać tu rowerowe wolnobiegi, rozmowy po cichu i ptaki, które najwyraźniej nie czytają rozkładów jazdy.
Nie jestem jednak romantykiem bez liczydła. W plecaku woziłem kiedyś energię w mililitrach: termiczny kubek, mała butelka na zapas. Dziś myślę o niej w watogodzinach. Zasięg to nie obietnica z katalogu, ale relacja między mną a trasą: ile podjazdów, ile hamowań, jaka temperatura. Odkryłem, że płynność to waluta; gwałtowne starty pożerają ją szybciej niż dodatkowy kilogram w torbie. Zaufałem wykresom, które można narysować ołówkiem: zamiast szczytów i przepaści—łagodne fale. Gdy miasto moknie, odpuszczam dumę. Jadę wolniej, wydłużam hamowanie, a w zakręty wchodzę tak, jak wchodzę w rozmowy: z respektem, gotów na cudze błędy.
Kask kiedyś traktowałem jak symbol rezygnacji z fryzury. Dziś jest jak paszport—bez niego wycieczki nie ma. Światła to nie ozdoba, tylko alfabet, którym mówię innym: „Jestem tu”. Migają jak metronom, ustalając wspólny rytm uwagi. Gdy podjeżdżam do przejazdu, szukam oczu kierowcy, a nie błysku lakieru. Porozumienie trwa krócej niż sekundę i jest więcej warte niż setka ustaw w kodeksach.
Miasto wciąż mnie uczy. Ulica X wygląda gładko, ale w październiku jej cień zbiera wilgoć; kładka Y po deszczu jest śliska jak metafora; na skrzyżowaniu Z piesi przyspieszają dopiero, gdy widzą, że zwolniłem pierwszy. Paradoksalnie to właśnie ta ostrożność przyspiesza przejazd. Gdy wszyscy czytamy te same, proste zasady, nie trzeba ich powtarzać głośniej.
Byłem wychowany w kulturze „więcej”: więcej mocy, więcej koni mechanicznych, więcej pasów ruchu. Dziś pociąga mnie „wystarczająco”: tyle energii, ile potrzeba, by codzienność układała się bez szarpnięć. W „wystarczająco” mieści się coś jeszcze—odwaga odmowy. Odmowa jazdy kiedy czuję zmęczenie. Odmowa wjazdu na chodnik pełen przedszkolaków. Odmowa przeciskania się przez ulicę, która dziś ma swój gorszy dzień. To są małe akty heroizmu, bez fanfar i fleszy, ale to one zmieniają klimat jazdy.
Przyszłość mikromobilności nie powstanie w laboratoriach, tylko w naszych drobnych, codziennych decyzjach. Nikt nie musi rezygnować z całego bagażu przyzwyczajeń; wystarczy wyjąć jedną rzecz i zobaczyć, co się zmieni. W moim przypadku pierwsza była „ostatnia mila”. Do stacji kolejki mam 2,4 km. Na piechotę to dwadzieścia pięć minut; na e-hulajnodze—dziesięć. Różnica ma smak doczytanej porannej notki i dopitej kawy. W pociągu nie ścigam się z ekranem telefonu. Patrzę przez okno, bo najciekawsze dzieje się przy krawędziach—tam gdzie zieleń spotyka beton, a człowiek spotyka miasto, które mogłoby być łagodniejsze, gdybyśmy na to pozwolili.
Wielu woli mówić językiem specyfikacji. Ja też go znam i lubię. Stopień ochrony IP nie jest magią, tylko umową z deszczem; przyspieszenie 0–25 km/h to nie kaprys, tylko odpowiedź na pytanie, czy zdążysz na zielone, nie denerwując nikogo po drodze; droga hamowania z 25 km/h mówi, jak wiele miejsca zostawiasz błędom—swoim i cudzym. Ale ponad parametrami jest pytanie, do którego wracam najczęściej: czy ten sprzęt, ta trasa i ten rytm pozwalają mi być człowiekiem uprzejmym? Bo jeśli tak, to dane zaczną współbrzmieć same: mniejszy pośpiech, mniej agresji, mniej gwałtownej energii, która później i tak musi zostać rozproszona hamulcem.
Na krawędzi ścieżki mijam ojca z dzieckiem. Dziecko jedzie na małej hulajnodze bez silnika, trzyma kask krzywo, jak korony noszą dopiero co pasowani rycerze. Macham. Ojciec kiwa głową. Taki mikrosygnał etosu drogowego. W tym geście mieści się kontrakt: ja zwalniam, oni idą prosto, wszyscy czujemy się bezpiecznie. Wielkie słowa—„kultura ruchu”, „odpowiedzialność”—pękają jak balony, kiedy nie znajdują ciała w rzeczywistości. Ale kiedy spotykają nasz oddech, nasze dłonie na chwytach i nasz wzrok na skrzyżowaniu, stają się mięśniami pamięci.
Są dni, kiedy miasto jest cierpliwe. I są dni, kiedy jest nerwowe jak linia papilarna na mrozie. W te drugie zwalniam jeszcze bardziej. Nie z obowiązku, ale z ciekawości: jak zmienia się pejzaż dźwięku, gdy tylko odejmę? Odkrywam wtedy, że nagle słyszę własny napęd. To bzyczenie—delikatne, ale nieobojętne—przypomina o fizyce. Nie jadę „na prąd”, jadę na energii, którą ktoś wcześniej wytworzył. Odpowiedzialność nie znika, tylko się rozprasza. Pytanie, które stawiam sobie i miastu, brzmi: czy potrafimy tworzyć takie układy, w których rozproszenie odpowiedzialności nie oznacza jej braku?
Kiedyś wierzyłem, że infrastruktura jest jak gotowy scenariusz. Dziś widzę, że to raczej partytura. Dobra ścieżka rowerowa i czytelne przejazdy nie grają same. Potrzebują wykonawców. W każdej sekundzie ktoś zaczyna swój takt: pieszy, rowerzystka, kierowca, ja. Czasem zdarzy się fałsz—ktoś wejdzie w połowie frazy, ktoś zagra głośniej. Ale jeśli pamiętamy o rytmie, muzyka wraca. Na długich prostych czuję wdzięczność wobec inżynierów, którzy mierzyli spadki, rysowali łuki, wymyślali odwodnienia. To dzięki nim ja mogę wymyślać własne mikro-wyprawy, bez map i wielkich planów, ale za to z uważnością, która rzadko mieści się w samochodzie.
Może dlatego najbardziej lubię końcówkę dnia, gdy światła zaczynają mieć głębię, a asfalt pamięta jeszcze ciepełko słońca. Wracam wtedy inną drogą, bo miasto jest wielokrotne; nie warto go redukować do jednej prostej. Na rogu mijam sklep z neonem tak starym, że nowoczesny z niego jak z piosenek, które wracają na listy po trzech dekadach. Patrzę i myślę, że właśnie tak działa dobra technologia: nie narzuca się, nie krzyczy, tylko służy tak długo, aż staje się elementem krajobrazu. E-hulajnoga ma potencjał, by takim elementem zostać—nie jako gadżet, ale jako most między punktami, które na piechotę są zbyt daleko, a samochodem zbyt blisko.
Ktoś spyta o koszty. Nie ucieknę. Porównywałem rachunki nie w tabelce, ale w tygodniowych sekwencjach. Jak często muszę ładować? Jak często wymieniam opony? Ile kosztuje mój spokój, kiedy serwis jest blisko i szybki? Gdy zsumujesz to wszystko przez trzy lata, wychodzi historia o TCO, ale też o kapitale psychicznym. Mniej niepewności, mniej awarii w newralgicznych porach roku, mniej nerwów na infolinii. Zauważyłem też efekt uboczny: zacząłem planować dzień w kategoriach „pętli”, a nie „linii”. Nie „od-do”, tylko „od-do-z-powrotem”, z przystankami, które mają sens. W tym myśleniu jest sporo ekonomii, ale jeszcze więcej humanistyki.
W moim mieście są ulice, które pamiętają gorsze czasy. Są też takie, które dopiero czekają na swój rozkwit. Mikromobilność nie rozwiąże wszystkiego, ale ma jedną cechę, której nie da się przecenić: skala. To rozwiązanie, które mieści się w mieszkaniu, w windzie, w przedpokoju i… w relacjach. Gdy docieram do znajomych, stawiam hulajnogę pod ścianą, jakby to była parasolka po deszczu. Nie zajmuję miejsca na podjeździe, nie pytam o pilot do szlabanu, nie poluję na wolną zatoczkę. Po prostu jestem. W tym „po prostu” mieści się cały manifest.
Nie znaczy to, że hulajnoga jest dla wszystkich i na każdą trasę. Znam swoje granice i dni, kiedy wybieram autobus, pociąg albo chodnik. Ale to właśnie pluralizm środków czyni miasto funkcjonalnym. Nie opowiadam się za jedyną słuszną drogą; opowiadam się za miastem, które daje wybór. Zarówno temu, kto jedzie, jak i temu, kto dziś musi iść wolniej. Bohaterem nie jest tu sprzęt. Bohaterem jest codzienność, którą udaje się złożyć w logiczną całość.
Kiedy dojeżdżam pod dom, klikam stopką, odpinam kask i czuję, że z kieszeni spada mi nieco ciężaru dnia. To małe zwycięstwo, niewidoczne w statystykach miasta, ale zapisywane w ciele. Może kiedyś policzymy te wszystkie mikro-minuty i wyjdzie nam, że zebraliśmy z nich dodatkowy miesiąc życia rocznie. A może nie policzymy i dobrze. W końcu nie wszystko musi być pomiarem. Czasem wystarczy świadomość, że drogę da się przejechać z szacunkiem do innych i do własnego spokoju.
I jeśli miałbym zostawić jedną myśl, to tę: miasto nie jest przeciwnikiem. Miasto to partner do rozmowy. E-hulajnoga tylko ułatwia spotkanie—ciche, szybkie, przewidywalne. Reszta zależy od tego, jakimi słowami i gestami odpowiemy. Moje zaczynają się od kliknięcia włącznika i krótkiego „dzień dobry” na skrzyżowaniu. Potem już tylko jadę, tak jak lubię najbardziej: wystarczająco szybko, żeby zdążyć, i wystarczająco wolno, żeby zobaczyć.
Artykuł sponsorowany
![Pełna sala na koncercie Macieja Balcara w Lubaczowie [ZOBACZ ZDJĘCIA]](https://zlubaczowa.pl/cache/thumbs/5c18353746be98600d464b17079c7352.jpg)
